Marta Ciapczyńska
Gabinet Premium

Mleczne produkty fermentowane

Mleczne produkty fermentowane posiadają szczególne znaczenie żywieniowe. Ceni się je nie tylko za wysokie walory smakowe, ale także za ich wyjątkowe właściwości odżywcze, profilaktyczne i lecznicze.

Mleczne produkty fermentowane

Proces ich produkcji przebiega przy udziale specyficznych mikroorganizmów, które powodują proces fermentacji laktozy, nadając określone cechy organoleptyczne i odżywcze. Do głównych produktów mlecznych wytwarzanych z udziałem czystych kultur bakteryjnych zaliczyć możemy tradycyjne napoje fermentowane, takie jak:

  • jogurt
  • kefir
  • mleko ukwaszone
  • produkty mleczne nowej generacji

Pierwsze z nich produkowane są z udziałem wyselekcjonowanych bakterii kwasu mlekowego, w przypadku drugiej grupy stosowane są szczepionki bakterii wyizolowane z przewodu pokarmowego zdrowych ludzi, głownie bifidobakterie. Wśród produktów mlecznych nowej generacji na szczególną uwagę zasługują popularne na naszym rynku biojogurty. Zarówno jedna jak i druga grupa produktów mlecznych wywiera na nasz organizm specyficzne działanie. Obecne w tradycyjnych napojach mlecznych bakterie kwasu mlekowego są bardzo wrażliwe, i większość z nich ginie w przewodzie pokarmowym pod wpływem bakteriobójczego działania soku żołądkowego. Produkty ich rozpadu mają jednak niezwykły wpływ na stan naszego zdrowia, głównie poprzez stymulację układu immunologicznego. Z kolei bakterie wprowadzane z napojami nowej generacji pokonują bez trudu kwaśne środowisko żołądkowe zasiedlając się w błonach śluzowych przewodu pokarmowego. Tam dochodzi do szybkiego ich namnażania, co wpływa niezwykle korzystnie na stan naszej wewnętrznej flory bakteryjnej.

Mleczne napoje fermentowane są niezwykle cennym źródłem składników pokarmowych o wysokiej wartości odżywczej i biologicznej. Podobnie jak mleko i jego przetwory zawierają pełnowartościowe białko o zbilansowanym składzie aminokwasowym, a także są źródłem łatwo przyswajalnego wapnia, fosforu i potasu. Produkty te charakteryzują się bardzo wysoką strawnością. Zawarte w nich enzymy bakteryjne powodują wstępne nadtrawienie białek oraz uwolnienie niezbędnych dla naszego organizmu wolnych aminokwasów. Obecność kwasu mlekowego przyczynia się do strącenia głównego białka mleka - kazeiny w postaci drobnych cząstek, co w znaczący sposób ułatwia proces trawienia. W wyniku działania enzymów bakteryjnych wzrasta też proces trawienia tłuszczu, a także dochodzi do zwiększonego wydzielania żółci i soków trawiennych. Z tych też względów produkty te zaleca się szczególnie osobom starszym oraz ludziom z dolegliwościami przewodu pokarmowego. Napoje fermentowane zawierają substancje o właściwościach antybakteryjnych, które hamują wzrost i aktywność bakterii gnilnych. Ponadto zawarte w mleku mikroorganizmy przyczyniają się do dodatkowej biosyntezy ważnych dla naszego organizmu witamin grupy B.

Spożywanie mlecznych produktów fermentowanych może być niezwykle pomocne u ludzi nietolerujących mleka "słodkiego". Ta często występująca dolegliwość spowodowana jest zazwyczaj niedostateczną produkcją w nabłonku jelitowym laktazy - enzymu ułatwiającego trawienie cukru mlecznego - laktozy. U ludzi z tą wadą występuje szereg dolegliwości jak wzdęcia, biegunki i bóle brzucha. W napojach fermentowanych laktoza ulega fermentacji do kwasu mlekowego, stąd jej zawartość jest o 10-20 % niższa w porównaniu do mleka słodkiego. Ponadto wraz ze spożywanymi napojami zostaje wprowadzona laktaza bakteryjna, która dodatkowo wspomaga trawienie laktozy w przewodzie pokarmowym.

Napoje fermentowane działają również stabilizująco i regulując na prawidłowe proporcje flory jelitowej. Określone odcinki przewodu pokarmowego człowieka zasiedlane są przez liczne grupy mikroorganizmów. W jelicie cienkim bytują głównie streptokoki, pałeczki kwasu mlekowego, oraz w mniejszych ilościach bifidobakterie, enterobakterie, i drożdże. Niezwykłą różnorodnością odznacza się mikroflora jelita grubego. Występuje tam ok. 100 gatunków drobnoustrojów, wśród których 90% stanowią bakterie beztlenowe, głównie bifidobakterie. Istniejącą równowagę i proporcje zakłócać może wiele czynników jak długotrwałe stosowanie antybiotyków, terapie radiacyjne, zatrucia, a nawet stresy, co najczęściej prowadzi do zaburzeń jelitowych takich jak biegunki. Badania wykazały, że stosowanie w takich przypadkach preparatów lub produktów ukwaszonych z udziałem specjalnych kultur bakteryjnych osłabia lub leczy różne niedyspozycje jelitowe.

Dzięki obecności bifidobakterii i pałeczek kwasu mlekowego napoje fermentowane wykazują właściwości antynowotworowe i antymutagenne. Posiadają hamujący wpływ na rozwój mikroflory fekalnej, która uaktywnia substancje rakotwórcze, a także posiadają zdolność biodegradacji azotynów co zmniejsza ryzyko powstawania kancerogennych nitrozoamin. Odpowiednia ilość korzystnych kultur bakteryjnych w przewodzie pokarmowym zapewnia ochronę przed rozwojem mikroflory gnilnej i chorobotwórczej. Bakterie obecne w produktach fermentowanych działają bakteriobójczo wobec pałeczek duru brzusznego, czerwonki i prątków grużlicy. Hamujący wpływ na rozwój szkodliwych grup mikroorganizmów ma produkowany pod ich wpływem kwas mlekowy, octowy oraz nadtlenek wodoru. Szczególnie wrażliwe na obecność nadtlenku wodoru są bakterie Clostridium - wywołujące szereg zatruć pokarmowych. Bakteriom obecnym w napojach fermentowanych przypisuje się również rolę " wspomożyciela " systemu obronnego organizmu. Mają one zdolność przemieszczania się z odcinków jelitowych do sieci naczyń limfatycznych, gdzie wzmagają podział limfocytów (komórek obronnych) , oraz zwiększają produkcję interferonów (białek antywirusowych) W warunkach beztlenowych w obecności soli żółciowych przyczyniają się do pochłaniania i rozkładania cholesterolu, mają więc znaczący udział w prewencji schorzeń miażdżycowych.

Ze względu na swe szczególne właściwości, mleczne produkty fermentowane stanowią cenne uzupełnienie naszej codziennej diety. Chcąc zaspokoić najbardziej wybredne gusty konsumentów firmy mleczarskie prześcigają się w pomysłach oferując niezwykle bogaty i różnorodny ich asortyment, szczególnie jogurtów różniących się zarówno smakiem jak i też zawartością tłuszczu. Przy zakupie jogurtów, czy kefirów powinniśmy jednak pamiętać aby zawarte w nich były żywe kultury bakterii, ponieważ tylko takie posiadają korzystne oddziaływania na stan naszego zdrowia.

autor: dr Dariusz Szukała

Przeczytaj inne porady z tej kategorii

Menu dla serca

Czerw 25, 2014 Żywność i żywienie

Nadciśnienie, miażdżyca i wieńcówka – jeszcze do niedawna były "zarezerwowane" głównie dla mężczyzn oraz osób starszych. Tymczasem zapada na nie coraz więcej młodych kobiet. Zamiast ...

czytaj więcej

Postaw na zdrowy tłuszcz

Czerw 25, 2014 Żywność i żywienie

Od wielu lat autorytety medyczne i żywieniowe dyskutują o obecności tłuszczów w naszej diecie. Mają one dla organizmu człowieka ogromne znaczenie. Są budulcem błon komórkowych ...

czytaj więcej
POKAŻ
Marta Ciapczyńska - ZnanyLekarz.pl
POKAŻ